BABİLİN ÇÖMLEK PİLİ |
33° 5'37.67"N 44°34'50.33"E
1938 Yılında Avustralyalı Arkeolog Dr. Wilhelm Konig 1938 yılında ırak-İran sınırına yakın Khujut Rabua da ,Salman pak yıkıntılarında durmaksızın kazı yapıyordu. Salman Pak ta bulunan Kazı çalışmaları sırsında,
15 cm yüksekliğinde parlak sarı renkte kilden yapılmış bir çömlek buldu; çömleğin içinde bakır bir levhadan yapılmış 3.81 cm çapında , 5 cm yüksekliğinde bir silindir vardı. silindirin kenarları 60/40 oramında kurşun/kalay karışımı ile kaplanmıştı bu oran günümüzde kullanılan en iyi orandı. Tepesinde şapka gibi duran katlanmış ve bakırın içine gömülmüş mühüre benzer zift yada asfalt bir parça veya katman görülüyordu bu katmanın içinden çıkan bir demir çubuk bakır silindirin içinde hiç bir yere dokunmadan asılı duruyordu,
bakar bakmaz demir çubuğun paslanmış olduğu yani asit asitlendiği anlaşılıyordu. bir mekanik uzmanı olmayan Dr.konig bu garip cisime önce uzun uzun baktı ama fazla düşünmesine ve uzman olmasına gerek yoktu çünkü kil çömlek antik bir pilden bir şey olamazdı.Pilin aynısı general elektirik tarafından yapıldı ve 2 volt üretiği görüldü.
Bu pil şimdi Bağdat Müze’sindedir ve resmi tarihlenmesi ise MÖ 248 ile MS 226 arsındaki part/pers işgalidir yani o dönemden kaldığı bilimsel olarak kabul edilmiştir. Bu çömleğin dışında yine aynın müzede bulunan gümüş kaplı başka bakır çömleklerde bulunmuştur; tüm çömleklerin bulunduğu yer Güney Irak'taki Sümer kazılarıydı ve bu alanın Arkeolojik tarihi MÖ 2.500 olarak belirlenmiştir ama tutucu müzeciler inatla kendi bildiklerini tarihi çömleklerin yanına yazmaktan geri kalmadılar. Bugün özellikle gümüş kaplı çömleklere baktığınızda yüzedeki parlak mavimsi rengi görebilirsiniz; bu renk gümüşün elektro kaplama yöntemi ile bakıra kaplanması halinde ortaya çıkan bir renktir.Bir an için müzecilerin haklı olduklarını kabul edelim; öyleyse persler, bildiğimiz en eski uygarlık olan Ortadoğu uygarlığının dışında ve ötesindeydiler çünkü pil kullanıyorlardı ve elektro kaplama yapabiliyorlardı yada Sümerler bunu yapabiliyordu; yapan veya sahibi kim olursa olsun sormamız gerekmiyor mu? Biz neden pil yapmayı ve elektrolizi 4.000 yıl sonra hatırladık ? ya diğer unuttuklarımız
The Baghdad Battery, sometimes referred to as the Parthian Battery, is the common name for a number of artifacts created in Mesopotamia, possibly during the Parthian or Sassanid period (the early centuries AD).
BAĞDAT PİLİ HAKKINDA ELEŞTİREL BİR DERLEME |
Bağdat pili olarak Türkçeleştirdiğimiz, Babylon Battery olarak bilinen eser için Wikipedia 'da şu açıklama yapılıyor.
The Baghdad Battery or Parthian Battery is a set of three artifacts which were found together: a ceramic pot, a tube of copper, and a rod of iron. It was discovered in modern Khujut Rabu, Iraq, close to the metropolis of Ctesiphon, the capital of the Parthian (150 BC – 223 AD) and Sasanian (224–650 AD) empires of Persia, and it is believed to date from either of these periods.
Kısaca bağdat pili olarak bilindiği gibi Part pili olarakta biliniyormuş. Çünkü eskiden Part medeniyetine ait olan bir alanda bulunmuş. Roma 'nın Part medeniyeti ile kavgalı olduğu bir döneme ait olarak düşünülüyor. açıklamanın devamında verilen bilgiler ise önemli:
Its origin and purpose remain unclear. It was hypothesized by some researchers that the object functioned as a galvanic cell, possibly used for electroplating, or some kind of electrotherapy, but there is no electroplated object known from this period. An alternative explanation is that it functioned as a storage vessel for sacred scrolls.
Kökeni ve amacı belirsizliğini koruyor. Bazı araştırmacılar, nesnenin muhtemelen elektrokaplama veya bir tür elektroterapi için kullanılan bir galvanik pil olarak çalıştığı varsayımında bulundular, ancak bu döneme ait bilinen bir elektro kaplama ile kaplanmış hiçbir nesne yok. Alternatif bir açıklama, kutsal parşömenler için bir saklama kabı olarak işlev görmesidir.
Wikipedia nın makalesinde bunun bir çeşit elektrik pili olması aleyhinde başka delillerde sunuluyor. Deniyor ki:
Lack of electrical connections Though the iron rod did project outside of the asphalt plug, the copper tube did not, making it impossible to connect a wire to this to complete a circuit.[7]
Yani üç parçadan oluşan bu eserin ağız kısmı zift,katran veya asfalt diye isimlendirilen bir çeşit yalıtkan madde ile kapatılmıştır ve sadece demir çubuğun ucu bunun dışına çıkmaktadır. Demir çubuğun etrafındaki bakır silindir kısım ise tümüyle iç bölgede kalmaktadır ve bu sebeple bunun pil olarak kullanılmaya çalışılması halinde demir uca tel bağlansa da bakır kısımla bağlantı kurulamadığından devrenin tamamlanması ve elektrik üretmesi mümkün değildir. makalenin devamında deniyor ki:
"Getty Koruma Enstitüsü'nde kıdemli bilim insanı ve Müze Araştırma Laboratuvarı başkanı David A. Scott şöyle yazıyor: "Kimyasal teknolojiyle uğraşan yazarların iki bin yıl önceki bu eşsiz antik nesneleri elektro kaplama aksesuarları olarak tasavvur etmeleri (yönünde) doğal bir eğilim var (Foley 1977), ancak bu açıkça savunulamaz, çünkü o sırada bu bölgede elektrokaplama (yapıldığını göstermek) için kesinlikle hiçbir kanıt yok ". [8]
PEKİ BU ESER NİÇİİN BU KADAR ŞÖHRET BULMUŞ OLDU ? |
Bunun anlaşılması için Jason Colavito'nun kısa yazısından kronolojik bilgiler naklediyorum: "1938'de Wilhelm König yaptığı kazıda küçük kil kavanozları elde etti ve bunların elektro kaplamada kullanılmış olabileceği konusunda spekülasyon yaptı, ancak buna dair hiçbir kanıtı yoktu. 1940 yılında General Electric'ten William F. M. Gray böyle bir kavanozu yeniden üretti, onu bir elektrolit solüsyonuyla doldurdu ve küçük bir akım üretebileceğini gösterdi. 1987'de W. Jansen Almanca bir makale yayınladı ("Partların bataryası ve Bağdat kuyumcularının yaldızları" (Almanca), Chem. Fur Labor Und Betrieh 38, no. 10 [1987], 528-530 ve 533) aynı şeyi farklı bir kimyasal çözümle göstermiş oldu. 1980'de Mısırbilimci Arne Eggebrecht, Arthur C. Clarke’ın Gizemli Dünyasıisimli İngiliz tv programının , 1978’de bu tür çoğaltma pillerini kullanarak, bir heykelin elektro kaplamasını başarıyla gerçekleştirdiğini iddia etti, ancak gizemli bir şekilde bu başarıyı yazılı veya fotoğrafik kayıtlarla belgelemekte başarısız oldu." (kaynak: http://www.jasoncolavito.com/blog/jason-martells-baghdad-battery-puffery-plus-the-real-story-behind-the-sumerian-cellphone)
Wikipedia'nın ilgili makalesinde verilen şu bilgileri de vermek yerinde olacaktır:
Alberta Üniversitesi'nden Paul T. Keyser, Eggebrecht'in (kendi rekreasyonunda) daha verimli, modern bir elektrolit kullandığına dikkat çekti ve yalnızca sirke veya varsayılan zamanda mevcut olan diğer elektrolitleri kullanma halinde pilin çok zayıf olacağını yazmış ve hem bu nedenle hem başka nedenlerle şu sonuca varmıştır: bu aslında bir pil olsa bile, elektrokaplama için kullanılamazdı. Bununla birlikte, Keyser pil teorisini desteklemeyi sürdürdü ancak muhtemel bir elektroakupunktur yoluyla ağrı kesici gibi bir tür hafif elektroterapi için kullanıldığına inanıyordu. [2] [9] Şu bilgiyi de doğrudan alıntılıyorum.
A bitumen seal, being thermoplastic, would be extremely inconvenient for a galvanic cell, which would require frequent topping up of the electrolyte (if they were intended for extended use).[5][10][11]
Termoplastik olan bir bitüm(katran) conta, bir galvanik pil için son derece sakıncalıdır ve elektrolitin sık sık doldurulmasını gerektirir (eğer uzun süreli kullanım için tasarlandıysa). Yani katran kısım hakkında, bakırın devreyle temasını tam olarak kesmiyecek olsa bile yine de sorun çıkaracağını ifade ediyor.
Burada sunduğumuz verilerden bir çoğunu sunan badarchaeology.com sitesinde ilaveten şu manada bir yorum yapıldığını okumuş oldum: Bazıları Bağdat pilinin eski zamanda yaşamış yüksek bir medeniyetin daha ilkel olana temasının kanıtı olarak görmüşlerdir fakat bu pil Roma dönemine denk geliyor ve Roma ile Partların savaştığı bir dönemde öyle yüksek bir medeniyetle karşılaşılması halinde kayda geçilmemesi pek makul değildir. (kaynak: http://www.badarchaeology.com/out-of-place-artefacts/anomalously-old-technology/the-%E2%80%98batteries-of-babylon%E2%80%99/)
Sonuç olarak birileri bunun rekreasyonlarını yapıp içine özel solüsyonlar, sirke veya limon suyu koyup düşük voltaj elektrik elde etmeyi başarmış olabilirler ancak gerçek vazonun ağzının asfalt(bir çeşit katran) ile kapatılıp bakır kısımla temasın kesildiği ve devrenin tamamlanmayacağı gerçeğini ihmal etmemek gerekir. Bunun bazı önemli metinleri içeren parşömenler için yapılmış bir kap olduğu tezi akla daha yatkındır. Özellikle bu pilin bulunduğu Irak'ta o döneme ait elektro kaplama metodu kullanılmış herhangi bir eser bulunamayışı elektro kaplama tezi açısından önemli bir eksikliktir. Bitirirken yine wikipedia makalesinden bir alıntı yapmak istiyorum: "Mart 2012'de, Irak arkeolojisi konusunda uzman olan ve 20 yıl sonra Irak'taki ilk arkeolojik keşif gezisinden dönen Stony Brook Üniversitesi'nden Profesör Elizabeth Stone, bunların pil olduğuna inanan tek bir arkeolog tanımadığını belirtti."
https://www.bilimveyaratilisagaci.com/f/islam/bagdat-pili-hakkinda-elestirel-bir-degerlendirme/
YAZILANLARA YORUM OLARAK |
Başlamadan önce şunu belirtmekte fayda var wikipedi kesinlikle güvenilir bir kaynak değildir.Neden. Çünkü wikipedia isteyen herkesin girip istediğini yazdığı bir yerdir.yani dünya üzerinde internete bağlı bilgisayarı olan herhangi bir kişi, çok az sayıdaki korumalı sayfa dışındaki tüm sayfalarda ekleme, çıkartma, düzenleme yapabilir. Yapılması gereken tek şey sayfanın üstünde bulunan "Değiştir" veya "Kaynağı değiştir" düğmelerinden birine basmaktır. Bu düğmeler, sayfayı değiştirmenizi ya da sayfaya ekleme yapmanızı sağlar.
1-Sonuç olarak birileri bunun rekreasyonlarını yapıp içine özel solüsyonlar, sirke veya limon suyu koyup düşük voltaj elektrik elde etmeyi başarmış olabilirler
C1-Birilerinin özellikle Dünyaca ünlü “General Elektrik” tarafından rekreasyonlarını denenip olumlu sonuç alınması yeterli bir delildir
2-Ancak gerçek vazonun ağzının asfalt(bir çeşit katran) ile kapatılıp bakır kısımla temasın kesildiği ve devrenin tamamlanmayacağı gerçeğini ihmal etmemek gerekir
C2-Demir çubuk ve bakır silindir arasında bir temas söz konusu olamaz bu (Kısa Devreye ) yol açar pil ısınır ve patlayabilir. ( Devrenin tamamlanmasını elektrolit malzeme sağlar) Daha iyi anlamak istiyorsanız + ve - uçları tel ile temas ettirin
.3-Bunun bazı önemli metinleri içeren parşömenler için yapılmış bir kap olduğu tezi akla daha yatkındır.
C3-İçyapısına ve boyutlarına baktığımızda bu pek mantıklı gözükmüyor.
4-Özellikle bu pilin bulunduğu Irak'ta o döneme ait elektro kaplama metodu kullanılmış herhangi bir eser bulunamayışı elektro kaplama tezi açısından önemli bir eksikliktir.
C4-Bu şart değil ki başka bir amaç için de pek ala kullanılmış olabilir (Ama ne için)
Son olarak bu insanların pili ve elektriği biliyor olmaları bile başlı başına bir muammadır. Nerden nasıl bildikleri gerçekten düşündürücü. Gelişmiş bir medeniyetle karşılaşma olayı ise zaten mümkün değil ancak, o tür bir medeniyetten arta kalmış günümüzde ise tamamen yok olmuş herhangi bir kaynaktan bu bilgiyi almış olabilirler asıl soru şu hangi kaynaktan. Beklide hayla çöl kumlarını altında gün ışığına çıkarılmayı bekliyor olabilir olamaz mı?